Türkiye halkının yüzde 48’i anadilinde eğitimi destekliyor

Eğitim Sen, anadilinde eğitim tartışmasına ışık tutacak araştırmasını tamamlayarak dün kamuoyuna duyurdu. Eğitimde Anadilinin Kullanımı ve Çiftdilli Eğitim çalışmasının Halkın Tutum ve Görüşleri Taraması ön hazırlık, anket çalışması ve verilerin yorumlanması derken bir yılı aşkın sürede tamamlanmış. Araştırmanın amacı, adından da anlaşılacağı gibi “halkın anadili eğitimi ve anadilde eğitime yönelik tutum ve görüşlerinin” tespit etmek. Sorunu pedagojik çerçevede ele almış olması raporu, anadili tartışmasında yararlanılacak önemli bir çalışma yapıyor.

Genel Başkan Zübeyde Kılıç’ın açıkladığı araştırmanın tasarlanması, anket sorularının hazırlanması ve verilerin yorumlanması Prof. Dr. Adnan Gümüş, Dr. Handan Çağlayan, Doç. Dr. Kemal İnal, Prof. Dr. Serdar Değirmencioğlu, Prof. Dr. Fatma Gök, Prof. Dr. Büşra Ersanlı, Zeri İnanç, Ünal Özmen, Yrd. Doç. Dr. Nesrin Uçarlar, Yrd. Doç. Olgun Akbulut, Yrd. Doç. Dr. Elçin Aktoprak, Dr. Necmiye Alpay, Öğr. Gör. Şerif Derince, Doç. Dr. Hasan Hüseyin Aksoy, Cumhur Bal, Sami Tan, Kadir Yalınkılıç ve Dr. Ahmet Murat Aytaç tarafından yapıldı.

 Türkler her alanda avantajlı

 DPT’nin illerin sosyo-ekonomik durumuna göre oluşturduğu 26 alt bölge dikkate alınarak 17 ve üstü yaş grubundan 781 kişi üzerinde gerçekleştirilmiş araştırmadan çıkan bazı sonuçlar şöyle:  

• Türkçe, kent dili olarak öne çıkarken Kürtçe ve Zazaca ağırlıklı olarak kırsal kesimlerde konuşuluyor.
• Anadili Kürtçe, Arapça ve Zazaca olan ailelerde hane halkı sayısı ortalama 5 kişi iken bu sayı, Türkçe konuşan ailelerde 3 kişi olarak gözüküyor.
• Türkçe konuşanlar arasında yükseköğrenim mezunu oranı yüzde 21 iken bu oran diğer dilleri konuşanlar arasında yüzde 6 ile 13 arasında kalıyor.
• İstihdama katılım, Türkçe konuşan ailelerde yüzde 40 iken diğer dillerde yüzde 30.
• Güvenceli işlerde çalışma Türkçe konuşan bireylerde yüzde 55, diğerlerinde 28-46
• Okuma yazma oranı diller dilleri konuşanlar arasında belirgin düşüş gösteriyor.
• Anadilini anlama ve konuşma yaş gençleştikçe düşüş gösteriyor.
• Anadilini evde öğrenme, anadilinde okuryazarlığı sağlamıyor.
• Balkan ve Kafkas kökenli diller diğerlerine göre daha hızlı yok oluyor.
• “Anadilinde eğitim herkese sağlanması gereken bir hak” sorusuna olumlu yanıt verenler yüzde 48, bu görüşe kesinlikle karşı çıkanlar yüzde 27.7.

Araştırma kadının statüsü, farklı anadillerine sahip birey ve topluluklar arasındaki ilişkiler, halkın Türkçe dışındaki anadillerde eğitime bakışı gibi sosyolojik analizlere ipucu olabilecek veriler de içeriyor.

 Genç ve yaşlı nüfus anadilini sahiplenmiyor

Rapor, beklenen sonuçların bir araştırmayla bilimsellik kazanmasına aracılık ettiği gibi kimi ilginç bulgular da içeriyor. Anadilin nedir? sorusuna verilen yanıt bunlardan biri:  Türkçe yüzde 82.3, diğer diller (Kürtçe, Zazaca, Arapça, Lazca, Emenice ve Rumca ile birlikte hemen bütün Kafkas ve Balkan Dilleri ile Farsça ve Süryanice) yüzde 17.7 çıkmış. (Kürtçe: 11.3, Zazaca: 3.2, Arapça: 2.1, Diğer Diller: 1.2.)

Bu sonucun ilginç tarafı yanıtların yaş gruplarına göre dağılımında gözüküyor. Anadilinin Kürtçe ve Zazaca olduğunu söyleyenler yaş gruplarına göre ayrıştırıldığında genç ve yaşlı nüfusun anadilini sahiplenmedeki oranı belirgin biçimde düşüş gösteriyor.  

 Bu sonuç bize, Kürt ve Zazalar arasında Kürt siyasal hareketinin tanığı olan yaş (25-55) gruplarının anadilini sahiplenmede genç ve yaşlılara göre daha duyarlı olduklarını gösteriyor. Anadilinin Türkçe olduğunu söyleyenler arasında aynı yaş gruplarında tam tersi bir sonuçla karşılaşılması ise verilerin güvenirliğini işaret ediyor.

Tablo bize yanıtlanması gereken bir soru da bırakıyor: 17-24 yaş gurubundaki Kürt, Zaza ve Arap gençlerinin önemli bir bölümü gerçek anadillerini ifade etmekten niçin çekiniyorlar? Öyle ya; bu yaş grubu, anadilini en yüksek oranda sahiplenen 35-55 arası yaş grubunun çocukları olduğuna göre acaba neden Türkçeyi anadili olarak bildirimde bulunmuyor. Bunu, gençlerin apolitik olmasına bağlamadan üzerinde düşünülmesi gereken bir sorun olarak görüyorum.

Yorumlar