Eğitim Sen’in Eğitimde Anadilinin Kullanımı ve Çiftdilli Eğitim hakkında Halkın Tutum ve Görüşleri Türkiye Taraması, medya tarafından yeterince değerlendirilmedi. Oysa araştırma, siyasette karşılık bulması gereken ciddi veriler içeriyor.
Biz 22 Şubat’ta yaptığımız kısa değerlendirmeye sayısal verilerle devam edelim. 63 sayfalık araştırma raporunun “BULGU VE ANALİZLER” bölümünden dikkat çekici kısımlar özetle şöyle:
Anadilleri: Anne-Babaların yüzde 20.4’ü, Mevcut Nüfusun yüzde 16.9’u Anadilini Kullanmayı Sürdürebiliyor.“Baba, anne, kendinizin ve eşinizin anadili nedir?”: Baba anadili için yüzde 80 Türkçe, anne anadili için yüzde 79.8, kendi anadili için yüzde 83.1 oranında “sadece Türkçe” yanıtı veriliyor. Bu durumda Türkçe dışında bir başka anadili için baba anadili yüzde 20.0, anne anadili için yüzde 20.2, kendi anadili için yüzde 16.9 oranında ifade ediliyor. Kendi anadilinin, anne ve baba anadiline oranla yüzde 3’lük düşüş göstermesi asimilasyona uğrama oranı olarak değerlendirilebilir. Dil konusunda insanların kendilerini daha rahat ifade edebildiğini varsaydığımız bir dönemde bu oran yüzde 3 olarak gözüküyor.
Türkçe dışında ifade edilen anadilleri arasında başlıca anadilleri: Kürtçe yüzde 11.3, Zazaca yüzde 3.2, Arapça yüzde 2.1, diğer (Lazca, Çerkezce, Abazaca, Arnavutça, Romence, Gürcüce vd.) yüzde 1.2.
Anadillerini Öğrenme şekli ve Yeterlilik Düzeyi: Evde öğreniyor ama yazamıyor.
Bölgelerin Dil Dağılımları ve Dillerin Bölgelere Dağılımları: Akdeniz yüzde 11, Doğu Anadolu yüzde 40, Güneydoğu Anadolu yüzde 49; İkamet bölgesine göre Doğu Anadolu’da yüzde 35, Güneydoğu Anadolu yüzde 42 oranında Kürtçe, Zazaca ve Arapça anadilleri konuşuluyor. Türkçe dışındaki Anadili oranı Ege ve Akdeniz’de yüzde 15-16, Marmara’da yüzde 10 düzeyinde bulunuyor.
Ortalama hane büyüklüğü: Anadili Kürtçe olan hanelerde 5.51, Zazaca olanlarda 5.56, Arapça olanlarda 4.70 iken Türkçe olanlarda 3.72 ve diğer dillerde 3.25’dir.
Eğitim açısından: Türkçe kategorisindekilerin sadece yüzde 3-4’ü okuryazar değilken, Zazaca yüzde 32, Kürtçe yüzde 24 ve Arapça yüzde 19 kategorisindekiler için bu oran çok daha yüksek bulunuyor. Türkçe olanlarda yükseköğretim mezunu oranı yüzde 21 iken, diğer anadillerindekilerin yüksekokul okuma oranları yüzde 6-13 arasında değişyor.
Hanedekilerin istihdama katılımı açısından anadili: Zazaca olanlarda yüzde26, Kürtçe olanlarda yüzde 31, Arapça ve Kafkas+Balkan dillerindekilerde yüzde 33-34 iken Türkçe olanların yüzde 40’ı istihdama katılıyor. Anadili Türkçe olanların yüzde 55’i güvenceli işlerde çalışırken Kürtçe, Zazaca ve Arapça olanlar için bu oran yüzde 28-46 arasında değişiyor.
Kişi başına hane geliri açısından: Türkçe yüzde 19’u 199 TL ve daha az gelirli iken, Kürtçe ve Zazaca grubundakilerin yüzde 55-56’sı bu sınırda bulunuyor.
Anket sonucuna göre halkın yüzde 77.5’i Türk, yüzde 12.3’ü Kürt, yüzde 3.2’si Zaza, yüzde 2.9’u Balkan-Kafkas kökenli, yüzde 2.2’si Arap. Yüzde 1.9’u da dilsel gönderme yapmadan doğrudan Alevi veya Müslüman olarak kendisini tanımlıyor.
Birçok nedenden dolayı dil üzerinden etnik nüfus dağılımını tespit etmeye çalışmanın doğru sonucu vermeyeceği açıktır. Buna rağmen eldeki veriler Kürt ve Zaza nüfusun beklenen sayıdan oldukça düşük çıktığını gösteriyor. 15.5’lik oranla bu en büyük iki etnik grubun nüfusu 11 milyon 160 bin. Bu, eldeki araştırmanın verilerinden hareketle dolaylı olarak elde edilmiş bir sonuç; doğru sonucu elde edebilmek için elbette etnik nüfus sayımı yapılması gerekir.
