Türkiye, ilahiyat fakültelerinde haftada 9 saat olan felsefe grubu dersleri 6 saate düşürürken Fransa eğitim bakanlığı, okulları, 9 Eylül’de yayımladığı 15 maddelik “Okulda Laiklik Yasası”na uymaya davet ediyordu. Fransa Eğitim Bakanı Vincent Peillon’un görkemli bir törenle açıkladığı  “Okulda Laiklik Yasası”, okullarda her öğrencinin görebileceği şekilde asılacak. Törende yaptığı konuşmada Laiklik Yasası ile okul ortamındaki birlikte yaşama kurallarını koruma amacında olduklarını belirten bakan, laikliğin zorunlu dersler arasına alınacağını da açıkladı. Ayrıca bakan konuşmasında “Cumhuriyet okuluna geri dönüş”ten de söz ediyor. Biz buna Fransa’nın ikinci ihtilali diyebiliriz. Darısı başımıza diyelim.

Bildiğiniz gibi geçen hafta da Almanya’da dini inançları gereği kızlarının erkeklerle birlikte yüzme dersinden muaf tutulmasını isteyen Faslı ailenin davası Federal İdare Mahkemesinde reddedilmişti. Federal Mahkemenin bu kararı, Selami İnce’nin belirttiği gibi Almanya eğitim kurumları için bundan sonra emsal teşkil edecek. Anayasasında laiklik hükmü bulunmayan Almanya, laiklik karşıtı taleplere karşı hukuki önlemler geliştirme ihtiyacı duyuyor. Avrupa’nın bu iki büyük ülkesi laik yapısını korumaya çalışıyorsa demek ki laiklik Avrupa’nın da sorunu olmuş. Böyle bir sorun karşısında Fransa’nın, siyasallaştırdığı laiklik kavramına sahip çıkması anlaşılmaz bir durum değil. Keza Avrupa Değerleri’nin üretici ülkelerinden Almanya’nın da “din özgürlüğü” adına talep edilen fakat aslında kültürel dönüşüme tekabül eden girişimlere ödün vermemesi de anlaşılır bir durum.

Avrupa’nın baş etmeye çabaladığı anti laik talepler, Müslüman ülkelerde iktidara taşıyıp arkasında durdukları radikal İslamcı hareketlerden etkilenen kendi ülkelerindeki Müslüman nüfustan geliyor. Avrupa’daki laik uyanış, geç de olsa bu gerçeğin onların da farkına vardıklarını gösteriyor. Umarım ürün kaybına yol açan otları çekip komşunun bahçesine dikmekle zarardan kurtulunamayacağını, komşuda olgunlaşan tohumların rüzgârla kendi bağlarına taşınacağını idrak etmiş olsunlar! Bu farkındalık ancak o zaman Türkiye için hayırlara vesile olur.

Kuşkusuz Fransa, Okulda Laiklik Yasası ile Hıristiyanları değil, dini sembolleri devlet okullarına taşımak isteyen İslamcı dini grupları uyarıyor; onlara karşı önlem alıyor. Zaten Fransa İslâm Konseyi Başkanı Dalil Boubakeur’de mesajı almış "Bu panoların kimi hedef aldığını biliyoruz.” diyor yaptığı açıklamadı. Fakat ön yargısız okunsa metnin, Müslümanlar başta olmak üzere dini ve etnik azınlıkları koruduğu kolaylıkla anlaşılacak. Göçmen ve azınlıklar politikasından beslenen milliyetçi damarın gittikçe güçlendiği Fransa gibi bir ülkede her türlü ayrımcılığın reddedilmesi önemli bir kazanım sayılmalı. Aksi halde Haç’ın yasaklandığı okula burkayla,  türbanla gireyim demek, ayrıcalıklarından vazgeçmiş Hıristiyanlardan kendin için ayrıcalık talep etmek olur.

Okulda Laiklik Yasası (Şartı)

1. Fransa bölünmez, laik, demokratik ve sosyal bir cumhuriyettir. Ülkesinin tamamında, vatandaşlarının tümüne hukuk önünde eşitlik temin eder. Tüm inançlara saygı gösterir.
2. Laik cumhuriyet devlet ve dinlerin ayrımını düzenler (örgütler, organize eder). Devlet ruhani ve dini inançlar karşısında tarafsızdır. Devletin dini yoktur.
3. Laiklik herkes için vicdan hürriyetini temin eder. Her bir kimse, inanmakta yahut inanmamakta özgürdür. Devlet, başkalarına saygı göstererek ve kamu düzeni sınırlarında herkesin inancını açıklama özgürlüğüne izin verir.
4. Laiklik, bireyin özgürlüğünü diğerlerinin eşitliği ve kardeşliğiyle ortak menfaatte kaynaştırarak, herkesin yurttaşlığını kullanmasına izin verir.
5. Cumhuriyet (Fransa), eğitim kurumlarında bu ilkelerin her birine saygı gösterilmesini sağlar.
6. Okulun laikliği öğrencilere; kişiliklerini biçimlendirmek, özgür hükümlerini uygulamak ve yurttaşlığın çıraklığını yapmak için koşullar sunar. Okulun laikliği öğrencileri her türlü misyonerlik  ve kendi seçimlerini gerçekleştirmelerini engelleyecek baskıdan korur.
7. Laiklik, öğrencilere ortak ve paylaşılan bir kültüre erişim sağlar.
8. Laiklik öğrencilerin ifade özgürlüğünün uygulanmasına, cumhuriyet değerlerine ve inançların çoğulluğuna saygı gibi okulun düzgün işleyişinin sınırları dâhilinde izin verir.
9. Laiklik her türlü şiddet ve ayrımcılığın reddi anlamına gelmektedir, kız ve erkek çocuklar arasındaki eşitliği garanti eder ve bir saygı ve diğerini anlama kültürüne dayanır.
10. Cumhuriyetin diğer temel ilkelerini olduğu gibi, Laikliğin anlam ve değerini öğrencilere aktarma görevi personelin tamamına aitti. Okul dahilinde tutumlarına dikkat ederler. İşbu şartı (yasayı) öğrencilerin ebeveynlerinin bilgisine sunmak onların görevidir.
11. Personelin katı bir tarafsızlık ödevi vardır: görevlerini ifa ederken siyasi ve dini kanaatlerini açığa vuramazlar.
12. Dersler laiktir. Bilgilerin derinliği (kapsamı) ve doğruluğunda (açıklığı) olduğu gibi dünyayı görüş çeşitliliğinde de mümkün olabilecek en objektif açıklığı öğrencilere sağlamak amacıyla; hiçbir konu bilimsel ve pedogojik sorgulamadan dışlanmaz. Hiçbir öğrenci bir eğitimcinin bir program konusunu ele alma hakkına itiraz etmek için dini veya politik kanaatlerini ileri süremez.
13. Fransa okullarında hiç kimse uygulanabilir kurallara uymayı reddetmek için dini aidiyetlerinden yararlanamaz.
14. Devlet okulu binalarında, iç yönetmeliklerce düzenlenen farklı yaşam alanı kuralları laikliğe saygılıdır. Öğrencilerin dini bir aidiyeti açıkça gösteren işaret veya kıyafetler taşımaları yasaktır.
15. Öğrenciler düşünce ve davranışlarıyla, kendi kurumlarında laikliğin yaşatılmasına katkıda bulunurlar.

Yorumlar